Środki trwałe

Środki trwałe

Środki Trwałe - wprowadzenie

Poradnik księgowego zawiera cykl artykułów na temat różnych aspektów związanych z pojęciem "środków trwałych". Zajmujemy się m.in. różnymi aspektami ewidencji środków trwałych, oraz księgowania amortyzacji.

 
środki trwałe - poradnik księgowy
Program księgowy mKsiegowa.pl posiada moduł wspomagający ewidencję środków trwałych oraz wspomaga księgowanie ich amortyzacji. Moduł jest wyposażony w szereg funkcjonalności związanych z tworzeniem dokumentów przyjęcia do ewidencji, likwidacji i sprzedaży środków trwałych.
 

Pojęcie środków trwałych w świetle ustawy o rachunkowości

Majątek większości podmiotów gospodarczych tworzą środki trwałe, przez które na gruncie Ustawy o rachunkowości, należy rozumieć rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone na potrzeby jednostki (art. 3, ust. 1 pkt. 15 UoR). Zalicza się do nich przede wszystkim:

  • nieruchomości (w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle, budynki, będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego);
  • maszyny, urządzenia, środki transportu, inne rzeczy;
  • ulepszenia w obcych środkach trwałych;
  • inwentarz żywy.

Środkami trwałymi nie są aktywa trwałe posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości (np. nieruchomości) lub innych pożytków (np. czynszu z tytułu najmu), które zaliczane są (art. 3, ust. 1 pkt. 17 UoR) do inwestycji. Nieruchomości o charakterze inwestycyjnym nie są używane przez spółkę do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej i traktowane są, jako lokata kapitału.


Klasyfikacji Środków Trwałych.

Z ust. 1 art. 17 UoR wynika obowiązek prowadzenia kont ksiąg pomocniczych (będących uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej) m.in. dla środków trwałych oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych i umorzeniowych.

Zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych reguluje art. 16. W praktyce ewidencję środków trwałych prowadzi się z podziałem na grupy, podgrupy i rodzaje określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 grudnia 2010 roku w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). KŚT to usystematyzowany zbiór obiektów majątku trwałego służący m.in. do celów ewidencyjnych, ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych.

Sama Ustawa o rachunkowości nie obliguje do prowadzenia ewidencji środków trwałych w układzie uwzględniającym przepisy ww. rozporządzenia. Niemniej jednak należy pamiętać o konieczności dostarczania poprzez ewidencję bilansową danych umożliwiających wyliczenie podatku dochodowego, a ewidencja w oparciu o KŚT umożliwia przyporządkowanie odpowiedniej stawki amortyzacji podatkowej do określonego środka trwałego. Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych (stanowiący załącznik do u.p.d.o.p.) powiązany jest z symbolami z KŚT.

Zasady podziału wprowadzone przez art. 3, ust. 1 pkt. 15 UoR są skorelowane z KŚT, która wyodrębnia na pierwszym szczeblu podziału klasyfikacyjnego 10 następujących jednocyfrowych grup środków trwałych:

  • Grupa 0 - Grunty
  • Grupa 1 - Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego
  • Grupa 2 - Obiekty inżynierii lądowej i wodnej
  • Grupa 3 - Kotły i maszyny energetyczne
  • Grupa 4 - Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania
  • Grupa 5 - Maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne
  • Grupa 6 - Urządzenia techniczne
  • Grupa 7 - Środki transportu
  • Grupa 8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej nie sklasyfikowane
  • Grupa 9 - Inwentarz żywy
 

Ewidencja analityczna

UoR nie określa wprost formy, w jakiej powinny być prowadzone księgi pomocnicze dla środków trwałych. Sposób prowadzenia ewidencji analitycznej środków trwałych oraz zakres uszczegółowienia określa kierownik jednostki w zasadach polityki rachunkowości. Dla potrzeb ewidencji analitycznej środków trwałych wykorzystuje się księgę inwentarzową, karty środków trwałych i tabele amortyzacyjne. Obecnie ewidencję prowadzi się zazwyczaj komputerowo w formie odrębnych modułów, które zawierają informacje o każdym środku trwałym od momentu jego wprowadzenia do ewidencji, aż do jego likwidacji. Dobrze skonfigurowana ewidencja analityczna środków trwałych powinna umożliwiać:

 
  1. ustalenie wartości początkowej poszczególnych środków trwałych;
  2. ustalenie data przyjęcia środków trwałych do użytkowania;
  3. klasyfikację środków trwałych według poszczególnych grup rodzajowych w układzie wymaganym w aktywach bilansu jednostki, tj. w podziale na:
    • grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu),
    • budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
    • urządzenia techniczne i maszyny,
    • środki transportu,
    • inne środki trwałe;
  4. identyfikację poszczególnych grup środków trwałych według miejsc ich użytkowania oraz osób za nie odpowiedzialnych;
  5. ustalenie symbolu KŚT;
  6. prawidłowe obliczenie odpisów amortyzacyjnych;
  7. ustalenie różnic z tytułu aktualizacji wyceny.
 

Przykład

Spółka z o. o. zakupiła na potrzeby prowadzonej działalności zespół komputerowy o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. W skład tego zespołu wchodzi jednostka centralna, monitor (pracują tylko ze sobą), oprogramowanie (system operacyjny) i potrzebne do obsługi akcesoria. Nie można przyjąć, że jednostka centralna lub monitor stanowią odrębne środki trwałe, ponieważ wtedy nie jest spełniony warunek kompletności i zdatności do użytku. Środek trwały tworzy cały zespół komputerowy. W skład zespołu komputerowego wchodzić będzie co najmniej jednostka centralna, monitor, klawiatura, mysz, zasilacz. Dzięki tym elementom komputer będzie zdatny do użytku. Program systemowy umożliwia realizowanie podstawowych funkcji całego zespołu (symbol wg KŚT zespołu - 491).

 

Podstawa prawna

  • Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (opracowano na podstawie: tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 330, z późn. zm.);
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz.U. z 2010 r. Nr 242, poz. 1622).
 

Inne artykuły na temat środków trwałych

W naszym poradniku księgowym publikujemy artykuły, m.in. na temat księgowania amortyzacji środków trwałych: